نویسندگی چیست؟ - رمز و رازهای نویسندگی

هنر نویسندگی: از اصول پایه تا خلق آثار ماندگار

مقدمه: نویسندگی به مثابه پلی میان انسان‌ها

نویسندگی هنر انتقال افکار، احساسات و ایده‌ها از طریق کلمات است که از دیرباز به عنوان یکی از ارکان تمدن بشری نقش ایفا کرده است. همانطور که در منابع اشاره شده، نویسندگی پلی میان انسان‌هاست که از طریق آن می‌توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند . این هنر والا محدود به آثار ادبی نیست؛ از نامه‌های روزمره گرفته تا گزارش‌های اداری و انشاهای مدرسه، همه جلوه‌هایی از نویسندگی در زندگی روزمره ما هستند.

چیستی نویسندگی و تعاریف آن

تعریف نویسندگی

نویسندگی را می‌توان “انتقال پیام در قالب کلمات به صورتی که خواننده بدون زحمت و به درستی مقصود نویسنده را درک کند” تعریف کرد . بلز پاسکال، فیلسوف و فیزیکدان فرانسوی، نویسندگی را نوشتن مطالبی می‌داند که خواننده بدون زحمت آن را درک کند و به آن احساس عشق و علاقه داشته باشد .

تفاوت نویسنده حرفه‌ای و غیرحرفه‌ای

همانطور که در منابع آمده است، فرق یک نویسنده حرفه‌ای با کسی که صرفاً می‌نویسد در چیست؟ برخی حرفه نویسندگی را شغلی تمام وقت می‌دانند که جز نوشتن کاری دیگر نباید کرد. برخی دیگر افرادی را که از نویسندگی کسب درآمد می‌کنند، به عنوان نویسنده می‌شناسند . اما به راستی هر آنکه می‌نویسد و به نوشتن عشق می‌ورزد نویسنده است؛ چه کتابی برای چاپ کردن داشته باشد، چه نداشته باشد .

اصول بنیادین نویسندگی

۱. نویسندگی نیازمند استعداد ذاتی نیست

یکی از باورهای نادرست درباره نویسندگی این است که تنها افراد بااستعداد می‌توانند نویسنده شوند. اما همانطور که در منابع اشاره شده، چیزی به اسم استعداد نویسندگی وجود ندارد. استعداد واژه‌ای است که در بسیاری موارد بهترین و با ذوق‌ترین قریحه‌ها را نابود می‌کند . برای تبدیل شدن به یک نویسنده فقط باید بنویسید. تکرار و تکرار از شما یک نویسنده خواهد ساخت .

۲. اهمیت یادداشت‌برداری و مشاهده

یک نویسنده خوب باید دفتر یادداشتی همیشه همراه خود داشته باشد. ایده‌ها در هر زمان و هر لحظه ممکن است به ذهن شما خطور کند . مشاهده دقیق جهان پیرامون و ثبت این مشاهدات از ویژگی‌های اساسی یک نویسنده است. همانطور که در منابع آمده، هنر خوب دیدن و شنیدن جز الفبای اولیه نویسندگی است .

۳. رابطه عمیق با زبان

برای خوب نوشتن لازم است که به یادگیری زبان نگاه جدی‌تری داشته باشیم. هر چقدر به ساختار زبانی که به آن می‌نویسیم مسلط‌تر باشیم، شکل دادن به چیزهایی که در ذهن داریم راحت‌تر خواهد بود . نویسنده حرفه‌ای کسی است که زبان را می‌شناسد، زبان‌آور است و بیشتر و بهتر از سایرین از امکانات و ظرفیت‌های زبان بهره می‌برد .

انواع سبک‌های نویسندگی

سبک‌های نویسندگی بسته به نوع محتوا و هدف نگارش متفاوت هستند. به طور کلی سبک‌های نگارش را می‌توان به چهار دسته اصلی تقسیم کرد :

۱. سبک توصیفی: که در آن به توصیف جزئیات پرداخته می‌شود. ۲. سبک روایتی: که داستان‌گونه و روایت‌محور است. ۳. سبک توضیحی: که به توضیح و تشریح مفاهیم می‌پردازد. ۴. سبک تحلیلی: که به تجزیه و تحلیل مسائل مختلف می‌پردازد.

انتخاب سبک نوشتن به شما و نوع متنی که می‌نویسید بستگی دارد. برای مثال، شما برای نوشتن یک نامه اداری از سبک رسمی باید استفاده کنید و نمی‌توانید از اصطلاحات طنز، کنایه و ضرب‌المثل استفاده کنید .

راهکارهای عملی برای نویسنده شدن

۱. شروع با یادداشت‌نویسی روزانه

به جای اینکه در ابتدای راه نوشتن مستقیماً به سراغ خلق آثار ادبی بروید، بهتر است تمرین نوشتن را با نگارش منظم یادداشت‌های روزانه شروع کنید. اگر یادداشت‌نویسی را به عادت ثابت خود تبدیل کنید، اولین قدم جدی و اثربخش را برای نویسنده شدن برداشته‌اید . لئو تولستوی با سال‌ها نوشتن درباره خودش اعتماد به نفس لازم برای نوشتن شاهکارهایش را به دست آورد. او پیش از نوشتن شاهکارهایش، بیش از یک دهه به نوشتن یادداشت‌های روزانه پرداخت .

۲. مطالعه گسترده و تحلیل آثار دیگران

بهترین راه برای یادگیری نوشتن، خواندن است. مجموعه کتاب‌های متنوع بخوانید و با سبک‌های نویسندگی آشنا شوید . هنگام مطالعه، آثاری که از خواندن آنها لذت برده‌اید را تحلیل کنید و بفهمید چه چیزی آنها را جذاب و تأثیرگذار می‌کند . سعی کنید ساختار آثار مورد علاقه‌تان را بررسی کنید و از خود بپرسید چرا نویسنده از آن عبارت یا کلمه خاص استفاده کرده است .

۳. تمرین مستمر و ممارست

نویسندگی مهارتی است که با تکرار و استمرار به دست می‌آید . همانطور که در منابع اشاره شده، اگر 20 درصد نویسندگی به آموزش فنون و یادگیری مهارت‌های قلمی باشد، 80 درصد آن به تمرین، ممارست و کارورزی و در یک کلمه «تجربه علمی» است . بسیاری از افرادی که در دوره‌های آموزشی شرکت می‌کنند «نویسنده» نمی‌شوند، زیرا در مرحله عمل و تمرین و کار مستمر، جدیت نمی‌کنند .

۴. توجه به مخاطب و نیازهای جامعه

یکی از سوالات اساسی برای نویسندگان این است که «چه بنویسیم؟». آنچه به انسان در این زمینه کمک می‌کند، شناخت او از جهان پیرامون خود، کمبودهای موجود و نیازهای جامعه است. هر چه این معرفت دقیق‌تر و گسترده‌تر باشد، نویسنده بهتر می‌تواند تشخیص دهد که چه باید بنویسد و کدام موضوع را در اولویت قرار دهد . «زمان‌شناسی»، «نیازشناسی»، «مخاطب‌شناسی»، «موضوع‌شناسی» و «به‌روز بودن اطلاعات» سبب می‌شود در انتخاب اینکه «چه باید نوشت؟» به بیراهه نرویم .

نویسندگی در عصر دیجیتال

نویسندگی وب و محتوانویسی

با گسترش اینترنت، شکل جدیدی از نویسندگی به نام «نویسندگی وب» ظهور کرده است. محتوای یک وب، نمایشی از زمینه فعالیت وب‌سایت است. وب‌سایتها به یک سبک خاص و منحصر به فرد نیاز دارند. از اینرو نویسندگان محتوای وب تا حد امکان مختصر و روشن اطلاعات را به اشتراک می‌گذارند . نویسندگی سایت و محتوانویسی از شغل‌های جدید و توسعه یافته با گسترش اینترنت است .

مزایای نویسندگی دیجیتال

امروزه برخلاف گذشته، نویسندگان می‌توانند از طریق اینترنت و شبکه‌های اجتماعی از مهارت نویسندگی خود استفاده و کسب درآمد کنند. محتوانویسی و راه‌اندازی سایت یکی از شغل‌های جدید و پرطرفدار است که از حقوق و مزایای خوبی نیز برخوردار است . نویسندگی یک توانایی است که در پیشبرد کارها به شما کمک می‌کند. اگر نویسنده توانمندی باشید، سریع‌تر و با اعتماد به نفس بیشتر می‌توانید شغلی را بیابید .

فواید نویسندگی فراتر از خلق اثر

نویسندگی به عنوان ابزار خودشناسی

نوشتن می‌تواند ابزار قدرتمندی برای خودشناسی و رشد شخصی باشد. همانطور که در منابع اشاره شده، با نوشتن می‌توانید به تصویری واضح از خودتان برسید. نوشتن درباره رفتارها و مشکلاتتان به ذهنیت‌های مختلفتان عینیت می‌بخشد . نوشتن به شما کمک می‌کند تا به سوالاتی مانند «من چه جور آدمی هستم؟»، «ابعاد مختلف شخصیتم کدام است؟» و «می‌خواهم چطور باشم؟» پاسخ دهید .

نویسندگی به عنوان ابزار تفکر

نوشتن همان ابزار جادویی برای استفاده سالم و حداکثری از مغز است. نوشتن تفکر به همراه می‌آورد. برای بهتر نوشتن نیازمند فکر و برای تفکر بهتر نیازمند نوشتنیم . وقتی می‌نویسید، مجبور می‌شوید افکار خود را سازماندهی کنید، ارتباط بین ایده‌ها را کشف کنید و به درک عمیق‌تری از موضوع برسید.

چالش‌های نویسندگی و راه‌های غلبه بر آنها

غلبه بر سد ذهنی

گاهی اوقات نویسندگان ممکن است هنگام نوشتن دچار سد ذهنی شوند. در این موارد می‌توانید با خط خوش یا خط شکسته جملاتی که دوست دارید را بنویسید، بیرون از خانه در طبیعت و پارک قدم بزنید، به مردم در حال رفت و آمد نگاه کنید . همه این موارد به شما کمک می‌کند تا با ذهنی بازتر بنویسید.

پذیرش نقد و اصلاح آثار

در فرآیند نویسندگی، مسئله «حک و اصلاح» نقش مهمی دارد. بعضی‌ها به زحمت حاضرند در نوشته خود دست ببرند و آن را اصلاح، عوض یا حذف کنند. روشن است که چنین برخوردی مانع رشد می‌شود . در تمرین باید بنا را بر این گذاشت که هر نوشته نسبت به اثر قبلی، کامل‌تر، کم‌خطاتر و بی‌عیب‌تر شود .

نتیجه‌گیری: نویسندگی به مثابه سفر مادام‌العمر

نویسندگی یک مهارت است که با تکرار و استمرار به دست می‌آید. این توانایی به شما کمک می‌کند حتی اگر به عنوان یک نویسنده فعالیت نکنید، در کار خود پیشرفت کنید . همانطور که در منابع اشاره شده، آموزش نویسندگی برای علاقه‌مندان به این حوزه مثل نماز برای مومنین است. به کسی که تازه به دین اسلام روی آورده، برای شروع می‌گویند نماز بخواند و به کسی که کودکی مسلمان به دنیا آمده و در دنیا هم حتی از علمای زمان خودش هم باشد می‌گویند نماز بخواند . به همین ترتیب آموزش نویسندگی چه برای علاقه‌مندان به این حوزه که اول راه هستند و چه برای نویسندگانی که سال‌هاست فعالیت دارند، ضروری است.

نویسندگی سفری بی‌پایان است که در آن هر روز چیز جدیدی می‌آموزید، تجربه می‌کنید و رشد می‌کنید. مهم نیست در چه سنی هستید یا چه پیشینه‌ای دارید، همانطور که در منابع اشاره شده، از مهدکودک، مدرسه، حتی دوران کالج یا سن ۵۰ یا ۶۰ سالگی، هیچ زمانی برای نوشتن و نویسندگی نه زود و نه دیر است . تنها چیزی که نیاز دارید عشق به نوشتن، پشتکار برای تمرین مستمر و شجاعت برای به اشتراک گذاشتن افکارتان با جهان است.


وبلاگ دارک


حکیم ابوالقاسم فردوسی - حماسه‌سرای جاودان ایران
تریاک - تاریخچه، ترکیبات و عوارض
محمدرضا پهلوی - آخرین دودمان