نیکولا تسلا (1856-1943) یکی از تأثیرگذارترین مخترعان و دانشمندان قرن نوزدهم و بیستم بود که نقش کلیدی در توسعه سیستم های الکتریکی مدرن ایفا کرد. با وجود مشارکت های گسترده او در علم و فناوری، بسیاری از دستاوردهایش در طول زندگی اش ناشناخته ماند و تنها پس از مرگش به رسمیت شناخته شد. این مقاله به بررسی زندگی، اختراعات، تفکرات و میراث این نابغه صربستانی-آمریکایی می پردازد.
نیکولا تسلا در ۱۰ ژوئیه ۱۸۵۶ در روستای سمیلجان در امپراتوری اتریش (کرواسی کنونی) به دنیا آمد. او چهارمین فرزند از پنج فرزند خانواده بود. پدرش، میلوتین تسلا، کشیش ارتدوکس و مادرش، دوکا ماندیچ، زنی باهوش و مبتکر بود که در ساخت لوازم خانگی کوچک مهارت داشت. تسلا استعداد خلاقیت و حافظه قوی خود را مدیون مادرش می دانست .
تسلا تحصیلات ابتدایی خود را در سمیلجان و سپس در گسپیچ گذراند. در سال ۱۸۷۰ برای تحصیل در دبیرستان به کارلواتس رفت. او دانش آموزی استثنایی بود و دوره چهار ساله دبیرستان را در سه سال به پایان رساند .
در سال ۱۸۷۵ با بورسیه وارد دانشگاه صنعتی گراتس در اتریش شد. در سال اول با نمرات عالی در تمام دروس موفق شد، اما در سال های بعد به دلیل اختلاف نظر با استادان و اعتیاد به قمار، تحصیلاتش را ناتمام گذاشت .
در سال ۱۸۸۴ تسلا به ایالات متحده مهاجرت کرد و با توصیه نامه ای به توماس ادیسون معرفی شد. ادیسون او را در شرکت خود استخدام کرد، اما این همکاری کوتاه مدت بود. اختلافات اساسی بین دو مخترع وجود داشت: ادیسون طرفدار جریان مستقیم (DC) بود در حالی که تسلا به مزایای جریان متناوب (AC) اعتقاد داشت. همچنین روابط شخصی آنها به دلیل تفاوت در شخصیت و روش کار تیره شد .
بزرگترین دستاورد تسلا توسعه سیستم جریان متناوب بود که امروزه استاندارد جهانی انتقال برق است. او موتور القایی AC را اختراع کرد که بدون نیاز به جاروبک کار می کرد و بسیار کارآمدتر از سیستم DC ادیسون بود .
در سال ۱۸۹۱ تسلا سیم پیچ معروف خود را اختراع کرد که می توانست ولتاژ را تا حد بسیار بالایی افزایش دهد. این اختراع پایه فناوری های رادیویی و بسیاری از دستگاه های الکترونیکی امروزی شد .
تسلا اولین نیروگاه برق آبی بزرگ جهان را در آبشار نیاگارا طراحی کرد که در سال ۱۸۹۶ به بهره برداری رسید و برق شهر بوفالو را تأمین کرد. این پروژه برتری سیستم AC را به طور قطعی ثابت کرد .
تسلا رویای انتقال انرژی الکتریکی بدون سیم را در سر می پروراند. او در سال ۱۹۰۱ کار بر روی برج واردنکلیف را آغاز کرد که هدف آن ایجاد یک سیستم جهانی ارتباطات و انتقال انرژی بی سیم بود. اما این پروژه به دلیل مشکلات مالی ناتمام ماند .
رقابت بین سیستم DC ادیسون و سیستم AC تسلا به “جنگ جریان ها” معروف شد. ادیسون کمپینی منفی علیه جریان متناوب به راه انداخت و حتی برای نشان دادن “خطرات” آن از برق AC برای اعدام فیل استفاده کرد. اما در نهایت کارایی و اقتصادی بودن سیستم تسلا پیروز شد .
تسلا فردی بسیار خاص با عادات عجیب بود. او:
تسلا در دهه های آخر عمرش با مشکلات مالی مواجه بود و بسیاری از پروژه هایش به دلیل کمبود بودجه ناتمام ماند. او در ۷ ژانویه ۱۹۴۳ در سن ۸۶ سالگی در یک هتل در نیویورک درگذشت .
اگرچه تسلا در فقر و گمنامی درگذشت، اما امروزه میراث او زنده است:
نیکولا تسلا نمونه ای از یک نابغه واقعی بود که پیش از زمان خود زندگی می کرد. بسیاری از اختراعات و ایده های او پایه فناوری های مدرن امروزی هستند. با وجود تمام دشواری ها و بی عدالتی هایی که در زندگی با آنها روبرو شد، تسلا هرگز از جستجوی دانش و ایجاد نوآوری دست برنداشت. امروزه او به عنوان یکی از بزرگترین مخترعان تاریخ شناخته می شود که سهم بزرگی در شکل گیری دنیای الکتریکی مدرن داشت.